Natuurbeheer

De Menningweer, Westelijke Eilandspolder

Europees beschermd gebied

De Eilandspolder is een Natura 2000-gebied, een netwerk van beschermde gebieden in Europa. Het totaal aangewezen gebied is 1.403 hectare groot. De Westelijke Eilandspolder (inclusief de polder Menningweer) is grotendeels eigendom van Landschap Noord-Holland. Het Oostelijke deel is bijna geheel van Staatsbosbeheer.

De Europese bescherming is vooral gericht op het behoud van bijzondere planten in rietruigten en veenmosrietlanden, de aanwezigheid van bijzondere broed- en trekvogels en de voor Europa bijzondere muis: de Noordse woelmuis.

Ontstaan van Polder De Menningweer

Tussen 800 en 1000 na Chr. ontstonden als gevolg van stormen, zeespiegelstijging en menselijke invloeden grotere en kleinere meren in het veen. De Eilandspolder bleef over als zogenaamd veeneiland (Schermereiland) tussen de Beemster en de Schermer. De Westelijke Eilandspolder werd in 1356 bedijkt. Met uitzondering van de Menningweer, die waarschijnlijk later is bedijkt.
Binnen de bedijkingen waren nog grotere meren en door erosie verbrede sloten aanwezig. De Lei, de Knie, Arismeer en Kruissloot zijn de grootste nog resterende uitgespoelde wateren uit die tijd. Mensenhanden hebben dit gebied verder ontwikkeld. Door het graven van sloten zakte het waterpeil en klonk het hoogveen in. Hierdoor kon het land gebruikt worden voor landbouwdoeleinden. Er ontstond een agrarisch landschap met zeer hoge natuurwaarden.
Weidevogelbeheer samen met boeren

Natuurbeheer

Het beheer in de Menningweer is vooral gericht op het herstel en het behoud van weidevogels als het koningstrio; grutto, kievit en tureluur, maar ook de scholekster en bijzondere eenden als zomertaling en slobeend. Om te voorkomen dat het open land dichtgroeit met bomen moet het gras worden gemaaid of door koeien worden begraasd. Landschap Noord-Holland heeft bijna al hun weidevogelgraslanden verpacht aan boeren uit de streek. Hieraan zijn wel voorwaarden gesteld: er mag niet gemaaid worden voor 15 juni en er mogen niet te veel koeien op een klein stuk staan. Al deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat de vogels voldoende rust hebben om hun eieren uit te broeden en hun jongen groot te brengen in het gras.

Onderhoud door handwerk

De graslanden worden onderhouden door de boeren. De rietlanden en bijzondere weidevogelpoelen (plasdras) worden beheerd door medewerkers van Landschap Noord-Holland. Daarbij krijgen ze hulp van een groep enthousiaste vrijwilligers die bijna wekelijks hun handen uit de mouwen steken om het mooie landschap in de Eilandspolder in stand te houden.

Weidevogel

Bron:
Varen in de Eilandspolder, ‘Tussen weidevogel en zwanenbloem’, Landschap Noord-Holland, editie april 2010

Beheerplan Eilandspolder 2006-2016
M. Wittveldt, R. van ‘t Veer, Landschap Noord-Holland, november 2006

Auteur:
O. Steendam

Natuurlijk natuurbeheer

Al heel ons leven komen wij in aanraking met de machtige polder die De Menningweer heet. We kennen er alle hobbels en gaten en weten waar we wel en niet kunnen rijden. Deze polder is voor ons als een rode draad. En daarom niet zo verwonderlijk dat we er zo weg van zijn. Wij vinden het onze verplichting om hier zo goed en natuurlijk mogelijk voor te zorgen. Maar wat is eigenlijk ‘natuurlijk’?

Weidevogel

Eigen mest en kruidenrijk gras

Voor ons betekent dat: geen kunstmest op het land, maar ruige mest uit onze eigen potstal. Deze mest zit boordevol micro-organismen die goed zijn voor het bodemleven. Als de bodem gezond is en over voldoende voeding beschikt, trekt dat ook de weidevogels. Zelf eten we toch ook liever een gevarieerde maaltijd dan een leeg bord?

Ook laten we de natuur graag zijn gang gaan in plaats van bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Hierdoor groeit een gevarieerd aanbod van grassen en kruiden op het land. Dat is weer goed voor de biodiversiteit en uiteindelijk ook voor de mens. En het wordt zeker gewaardeerd door onze Blonde d’Aquitaine-runderen!

Bokashi: CO2-vrije compost

Maar wij willen meer! Al een aantal jaren broeden wij op een mogelijkheid om bokashi te maken van ons eigen producten. Bokashi is een manier van composteren, eigenlijk fermenteren, waarbij nauwelijks CO2 vrijkomt. Bij regulier composteren komt er, door het regelmatig omzetten van het product, CO2 vrij. Bij fermentatie is dit dus niet aan de orde en dat is een gunstige ontwikkeling.

Bij de maai- en slootwerkzaamheden die wij bij Roelofsen Machineverhuur verrichten voor Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en Gemeente Alkmaar ontstaan veel reststromen zoals maaisel en plantenresten. Deze producten zijn veelal niet geschikt als veevoer en worden eigenlijk beschouwd als afval. Wij willen er juist iets heel waardevols van maken. Door het tot bokashi te verwerken, wordt het een prachtige bodemverbeteraar en kunnen wij dit product over het land verspreiden. Dat verhoogt het bodemleven en dat trekt dan nog meer weidevogels aan.
Alleen maar win-win dus. Rest ons alleen nog een geschikte locatie te vinden.

Weidevogel